فراتحلیل اثربخشی درمان¬های مبتنی بر ذهن آگاهی بر افسردگی و اضطراب (پژوهش های منتشر شده در ایران بین سال¬های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۵)
Abstract
مقدمه: افسردگی و اضطراب از شایعترین اختلالهای روان شناختی محسوب میشوند، بنابراین لازم است تا در جهت ارتقای روشهای درمانی میزان اثربخشی درمانهای گوناگون مورد مطالعه قرار بگیرد. از این رو پژوهش حاضر، با هدف بررسی فراتحلیل میزان اثربخشی درمانهای مبتنی بر ذهن آگاهی بر افسردگی و اضطراب بر اساس تحقیقات صورت گرفته در ایران بین سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۵ صورت گرفته است.
روش بررسی: در این پژوهش از روش فراتحلیل استفاده گردید و پس از بررسی تعداد زیادی از مقالات و پژوهشهای صورت گرفته، با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی مثل SID، Magiran، Irandoc، Civilica، Ricest، Noormags و Ensani.ir ۳۸ مطالعه انتخاب گردید. هم چنین در جهت رعایت ملاکهای ورود و استخراج اطلاعات مربوط به هر مطالعه از چک لیست استفاده شد و در نهایت ۵۹ اندازه اثر گزارش گردید. تحلیلهای آماری مربوطه با استفاده از نرم افزار فراتحلیل جامع (CMA-2) صورت گرفته است.
نتایج: یافتههای حاصل نشان داد که درمانهای مبتنی بر ذهن آگاهی بهطور معنیدار در سطح خطای کمتر از ۰۵/۰ بر افسردگی و اضطراب موثر بوده است و اندازه اثر ترکیبی حاصل برای افسردگی و اضطراب بر حسب مقیاس هم بستگی به ترتیب ۵۷۴/۰ و ۶۰۷/۰، بر حسب مقیاس تفاوت میانگینهای استاندارد ۴۲۷/۱ و ۵۵۴/۱ و بر حسب مشخصه g هجز نیز ۳۸۹/۱ و ۵۱۱/۱ گزارش شد. هم چنین بررسی متغیر جنسیت به عنوان متغیر تعدیل کننده نیز عدم معنیداری تفاوت مشاهده شده را نشان داد.
نتیجه‌گیری: نتیجه این فراتحلیل نشان میدهد که درمانهای مبتنی بر ذهن آگاهی با استفاده از تکنیکهایی چون توجه بر زمان حال و پذیرش بدون قضاوت هیجانها در بهبود نشانههای افسردگی و اضطراب بهطور معنی دار و با اندازه اثر بالا موثر است.
واژه‌های کلیدی: فراتحلیل، ذهن آگاهی، افسردگی، اضطراب
