مناسک گرایی در آموزش پزشکی؛ نظریه ی زمینه ای مبتنی بر درک و تجربه دانشجویان پزشکی در منطقه 5 کشوری

Abstract

مقدمه: آموزش پزشکی یکی از مهمترین موضوعات در شرایط رو به تغییر امروز است. اولین و در واقع یکی از مهمترین مخاطبین آن دانشجویان پزشکی هستند. هدف تحقیق حاضر، استخراج نظریه ای زمینه­ای در مورد آموزش پزشکی در ایران بر اساس دیدگاه و تجربه دانشجویان پزشکی می­باشد.

روش بررسی: تحقیق حاضر یک مطالعه کیفی با روش گراندد تئوری است که در سال 1396 انجام شد. با رویکرد زاویه­بندی روش شناختی در جمع­آوری داده­ها، داده­های این تحقیق با دو روش مصاحبه نیمه­ساختاریافته و گروه متمرکز با 44 دانشجوی سال آخر پزشکی منطقه 5 کشور (شیراز، یاسوج، بندرعباس، بوشهر، و فسا) و با معیار رسیدن به حداکثر اشباع گردآوری شد. در تحلیل داده­ها به روش استقرایی و از روش نظریه­ی زمینه­ای اشتروس و کوربین (2006) استفاده شد که در آن داده­ها به روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. همچنین یافته­های تحقیق در قالب فرایندها، استراتژی­ها و پیامدها ارائه شد. برای تامین اعتبار تحلیل از اعتبار پاسخ­گو و استفاده از نظرات سایر صاحب­نظران در تحلیل داده­ها استفاده شد.

نتایج: نتایج تحقیق نشان داد که دانشجویان از روند فعلی آموزش پزشکی رضایت ندارند. درون مایه­های اصلی در مورد کیفیت آموزش پزشکی عبارت بود از: محوریت بیمارستان، تئوری محوری، اقتدارطلبی، ازخودبیگانگی، و مشکلات ساختاری. پدیده حاصل تحقیق نیز مناسک­گرایی آموزش پزشکی است بدین معنا که جایگاه نظام آموزشی برای تمرکز بر اهداف آموزشی عموما بر ابزارها که شامل افزایش پذیرش دانشجو، تامین استاد، و نیازهای آموزشی است متمرکز می­باشد. این مناسک­گرایی به بازتولید اقتدارطلبی در روابط استاد-دانشجو و ازخودبیگانگی دانشجوی پزشکی انجامیده است که نمی­تواند نیازهای فعلی دانشجو، نهاد پزشکی و جامعه را پاسخ دهد.

نتیجه‌گیری: نهاد فعلی آموزش پزشکی فاصله زیادی از نیازهای آموزشی دانشجویان دارد. از این جهت نیازمند اصلاح ساختاری با توجه به نیازهای دانشجویان و در سطحی بالاتر نیازهای اجتماعی سلامت می­باشد. حرکت به سمت آموزش پزشکی جامعه محور، توجه به نیازهای آموزشی دانشجویان پزشکی و ارتقای کیفیت آموزش مبتنی بر اهداف پیشنهاد می­شود.